Në blogun e mëparshëm , kemi diskutuar disa nga arsyet kryesore për të humbur periodat tuaja përveç shtatzënisë – stresi, ushtrime intensive, PCOS, probleme të tiroides, etj. Këtu janë disa arsye të tjera të mungesës së menstruacioneve.
Çfarë është amenorrea?
Amenorrea nënkupton mungesën e menstruacioneve. Ekzistojnë dy lloje të amenorresë – primare dhe sekondare. Amenorrea primare përcaktohet si dështimi i fillimit të ciklit të parë menstrual deri në moshën 16 vjeç. Amenorrea sekondare ndodh kur një grua që ka pasur cikle menstruale normale ndalon se paturi perioda mujore për më shumë se 3 muaj.
Cikli menstrual rregullohet nga gjëndrra e hipofizës dhe hipotalamusi – strukturat e trurit qe prodhojnë hormone të shumta, përfshirë hormonet e gonadotropinës. Hormonet e gonadotropinës bëjnë që vezoret të prodhojnë hormone seksuale. Amenorrea primare mund të rezultojë nga çekuilibri hormonal, kushtet gjenetike ose anomalitë kongjenitale të sistemit riprodhues. Simptoma shtesë mund të jenë të pranishme si dhimbja e legenit, thatësia e vaginës, dhimbja e kokës, etj. Mjeku juaj mund të kryejë një seri testesh për të diagnostikuar amenorrenë primare.
Amenorrea sekondare ndodh kur një grua ka pasur cikle normale menstruale nuk ka menstruacione për më shumë se 3 muaj. Këtu janë arsyet e tjera për amenorrhea sekondare :
Insuficienca e parakohshme e vezoreve (POI)
Insuficienca e parakohshme e vezoreve (POI) është një dështim i vezoreve për të funksionuar në mënyren e duhur në gratë nën moshën 40 vjeç. Kjo gjendje karakterizohet nga mungesa e menstruacioneve (menstruacioneve sekondare), uljes së niveleve serike të estrogjeneve dhe hormoneve të ngritura gonadotropike. Pamjaftueshmëria e parakohshme e vezoreve shoqërohet me infertilitet, i cili, në kontrast me menopauzën, është i kthyeshëm. Çështje të tjera shëndetësore të shkaktuara nga kjo gjendje janë osteoporoza e hershme dhe një rrezik më i lartë i problemeve kardiovaskulare. Përafërsisht 0,1% e grave të moshës nën 30 vjeç dhe 1% e grave nën moshën 40 vjeç përjetojnë POI. Pamjaftueshmëria e parakohshme e vezoreve mund të shkaktohet nga sëmundje autoimune, anomali gjenetike, ilaçe ose rrezatim për trajtimin e kancerit, etj.
Mosbalancimi hormonal
Arsyeja kryesore për kapërcimin e menstruacioneve është mosbalancimi hormonal. Mund të jetë rezultat i çrregullimeve të gjëndrrës së hipofizës, niveleve të ulëta të estrogjeneve, niveleve të larta të testosteronit (edhe pse ky është hormoni seksual mashkullor, prodhohet gjithashtu nga vezoret e grave në sasi të vogla) ose gjëndrave mbiveshkore tepër aktive. Për shembull, kapërcimi i menstruacioneve mund të shkaktohet nga nivele më të larta të prolaktinës . Ky është një hormon, i prodhuar nga gjëndrra e hipofizës. Prolaktina bën që gjinjtë të rriten dhe të prodhojnë qumësht gjatë shtatëzënësisë dhe pas lindjes. Nivelet e prolaktinës janë normalisht të ulëta për gratë jo shtatzënë. Nivele më të larta shkaktohen nga adenoma e hipofizës, disa ilaçe, probleme tiroide, PCOS, etj. Kjo çon në perioda të parregullta ose pa periudha menstruale, shkarkimin e qumështit nga gjinjtë kur nuk jeni shtatzënë ose në gji, epsh të ulët, puçrra, etj.
Medikamente
Disa ilaçe të tilla si ilaqet kundër depresionit, antipsikotikët dhe ilaçet e kimioterapisë mund të shkaktojnë amenorre. Medikamente të tjera për presion të lartë të gjakut dhe reaksione alergjike shoqërohen gjithashtu me amenorre. Acidi valproik dhe karbamazepina, të përdorura për trajtimin e epilepsisë, provohet se shkaktojnë menstruacione të çrregullta ose amenorrea. Gjithashtu, gratë me epilepsi kanë tre herë më shumë gjasa të kenë cikle të çrregullta menstruale. Nga ana tjetër, hormonet seksuale mund të ndikojnë në sëmundje. Rënia e progesteronit pak para menstruacioneve besohet të jetë në gjendje të shkaktojë kriza epileptike. Për më tepër, barnat antiepileptike mund të ulin efektin e pilulave kontraceptive . Mos harroni t’i tregoni mjekut për të gjitha ilaçet që merrni!
Renia e sistemit tuaj imunitar nga kortikosteroidet
Barnat kortikosteroide përdoren për të trajtuar sëmundje të shumta duke shtypur sistemin imunitar. Trajtimi afatgjatë mund të shkaktojë sindromën e Cushing. Sindroma e Cushing shoqërohet me menstruacione të parregullta dhe amenorrea. Nivelet më të larta te steroideve shtypin prodhimin e hormoneve të gonadotropinës. Për më tepër, mund të ketë një rritje në nivelet e testosteronit në trupin femëror.
Ciklofosfamidi është një ilaç tjetër që shtyp sistemin imunitar. Përdoret për trajtimin e sklerozës multiple (MS). Gratë me MS që marrin ciklofosfamide morën pjesë në kërkimet klinike . Rezultatet konfirmuan se ciklofosfamidi shkakton menstruacione të çrregullta ose amenorre. Për më tepër, gratë kishin rezervë të ulët të vezoreve që do të thotë numër dhe cilësi më e ulët e vezëve.
Droga
Marrja e drogës (kokainë, heroinë) ose opioide (për shembull metadon) mund të çojë në amenorre. Kjo është shkaktuar nga çekuilibri i gonadotropinës. 76 gra me histori të varësisë nga heroina morën pjesë në hulumtim. 50% e tyre raportuan menstruacione të çrregullta ose amenorrea kur përdorin ilaçin. Droga gjithashtu mund të ndryshojë kohëzgjatjen e periudhës tuaj.
Aderimet në mitër
Aderimet në mitër, e njohur gjithashtu si sindroma Asherman, është një gjendje që ndodh kur indet shtese formohen brenda zgavrës së mitrës. Kjo çon në ndryshime në madhësinë dhe formën e mitrës. Aderimet e mitrës mund të shkaktohen nga një dëmtim pas një procedure kirurgjikale, prerjes cezariane, endometriozës, infeksioneve, etj. Ngjitjet e kufizuara në qafën e mitrës mund të paraqiten me amenorrea pasi gjaku i menstruacioneve nuk mund të evakuohet nga mitra. Sindroma e Asherman mund të çojë në infertilitet.
Kirurgji për heqjen e vezoreve
Heqja kirurgjikale e organeve riprodhuese zakonisht bëhet për shkak të neoplazmave beninje ose malinje. Heqja e të dy vezoreve shkakton sindromën pas kastrimit ose menopauzën e shkaktuar kirurgjikale . Një ulje e papritur e estrogjeneve çon në amenorre. Pamja klinike e sindromës post-kastrimit përfshin episode vape, djersitje natën, depresion, patologji metabolike, rrezik më të lartë të osteoporozës, etj. Ndonjëherë, kur hiqni kirurgjikisht mitrën, vezoret mund të ruhen. Kjo çon në simptoma më pak të rënda. Megjithatë, amenorrea sekondare do të jetë akoma e pranishme.
Arsye të tjera për mungesen e menstruacioneve
Sëmundjet kronike të tilla si cirroza, sëmundja kronike e veshkave, sindroma e mungesës së imunitetit të fituar (AIDS), diabeti dhe sëmundja inflamatore e legenit mund të shkaktojnë amenorre. Arsye të tjera janë sëmundjet autoimune, rrezatimi, alkoolizmi ose helmimi nga metalet e rënda. Nëse periudha juaj është vonë për më shumë se 6 javë, këshillohuni me mjekun tuaj për t’u siguruar që gjithçka është në rregull.
